اثر شاخص های روزانه چرخندگی بر دما و بارش در استان فارس در دوره 1951 تا 2010 میلادی

هدف این پایان نامه بیان میزان ارتباط و نحوه پاسخ عنصر دما و بارش با شاخص های روزانه چرخندگی به صورت کمی و عددی در مقیاس روزانه است .شاخص چرخندگی روزانه معرف نوع و میزان شدت گردش عمودی در یک سطح معین از ارتفاع ژئوپتانسیلی است. این شاخص دامنه موج هواشناسی عبوری را به 5 حالت افزار کرده است. به طوریکه فاز 2+ این شاخص نشان دهنده عبور الگوی ناوه، فاز 1+ معرف حاشیه ناوه، فاز 0 نشان دهنده الگوی فشار ضعیف زین یا وضعیت های ناشناخته، فاز 1- حاشیه پشته، و فاز 2- نشان دهنده خط پشته در منطقه مورد مطالعه می باشد. روش طبقه بندی الگوی گردش مطابق روش (hess and brezowsky,1977) و (niedzwiedz,2000) است که برای استان فارس (ایران) به کار برده شد. شاخصهای چرخندگی روزانه به مرکز شیراز، در محدوده مکانی °6×°6 به مرکزیت نقطه e°53 n °30 (تقریبا شیراز) و در مقیاس زمانی یک روزه معتبر هستند. داده های روزانه دما و بارش در استان فارس، به نمایندگی برای ایستگاه های سینوپتیک شیراز، فسا، آباده و لار برای دوره 1951تا2010 برای ایستگاه شیراز و دوره آماری در دسترس برای دیگر ایستگاه ها تهیه شد و ارتباط آن ها با شاخص های چرخندگی روزانه به مرکزیت شیراز، محاسبه گردید. برای تعیین تاثیر شاخص بر بارش و دما و وجود تفاوت معنی دار بین میانگین ها از آزمون t-student استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان داد که شاخص چرخندگی روزانه به مرکزیت شیراز با نوسانات دما و بارش منطقه ارتباط قوی داشته و به علت موجی رفتار کردن خود این شاخص، همبستگی و نتایج اثر شاخص روی پارامتر دما و بارش هم از قوانین منظم و دقیق موج پیروی کرده و توزیع زمانی و مکانی پدیده های مرتبط دمایی و میزان نزولات جوی استان را توجیه می کند. به عبارت دیگر درعین متنوع به نظر رسیدن نواحی اقلیمی و پدیده های جوی استان، از یک وحدت درونی پیروی می کنند و اثرات شاخص چرخندگی روی عناصر هواشناسی کلید اصلی توجیه این تنوع اقلیمی است. با توجه به رفتار و عدم تقارن ساختار گرمایی خود چرخند، و مفهوم بازه زمانی پاسخ در شرق و یا در حین عبور و یا بعد از گذر شاخص از منطقه و همچنین با توجه به میزان حساسیت عنصر مورد مطالعه بیان دقیق میزان این همبستگی در قالب یک عدد ممکن نیست. به بیان دیگر تغییر عناصر جوی در موقع عبور خط ناوه و یا پشته (شاخص) متفاوت است به عنوان مثال از دیدگاه آماری، اثر فاز مثبت شاخص در قبل از عبور شاخص باعث افزایش دمای حداقل، درحین عبور تقریبا ثابت و بعد از عبور شاخص باعث کاهش شدید دمای حداقل می شود و یا در مورد بارش؛ قبل از ثبت شاخص، افزایش احتمال وقوع بارش و بعد از عبور شاخص با فاز مثبت، هوا صاف می شود. به طور خلاصه، این شاخص می تواند تغییرات دمایی تا ?10 در مقیاس روزانه را با توجه به مکان و زمان مورد مطالعه توجیه کند. در مورد ارتباط شاخص با بارش باید گفت با وقوع فاز مثبت شاخص، احتمال رخداد بارش در شرق آن (تاخیر برای شاخص) شدیدا افزایش می یابد و با وقوع فاز 2+ (ناوه)، افزایش احتمال رخداد بارش تا بیش از 3 برابر (از4/19 به 2/68 درصد) و نیز میانگین مقدار بارش تا بیش از mm/day 7 (از 7/1 به 2/9 میلی متر در روز) نسبت به میانگین اقلیمی بارش در آن بازه زمانی مورد نظر، هم مشاهده شده است اما در مجموع به وسیله میزان رطوبت موجود و میزان کاهش دما کنترل می شود. به طورکلی با دیده بانی الگوی گردش جوی با این روش ابزار توانمندی برای مطالعه اقلیم بلند مدت منطقه فراهم می آورد. و برای دوره کوتاه مدت باید گفت تغییرات درجه حرارت هوا و رخداد بارش در شهرستان های مختلف با اثر نوسانات شاخص اختلاف فاز زمانی دارند که مطالعه این اختلاف فاز مکانی و زمانی در مقیاس روزانه و ماهانه فرصتی برای سازگاری و هماهنگی با پدیده های هواشناسی فراهم می کند.